Mathiae Loboczki in Malin

Generose, fidelis dilecte!

Accepimus litteras tuas, quibus quaereris magnificum Petrum Cmytha comitem a Wyssnycze, palatinumque et capitaneum Cracoviensem, etc. acerbas nimis et tumoris plenas ad te scripsisse litteras, quarum etiam exemplum misisti, persuadereque nobis conaris te culpa omni vacuum esse et neque dissidiorum inter nostros, serenissimique domini Romanorum regis subditos ullam praebere occasionem, in officiales, ipsosque subditos nostros materiam illorum omnem detorquens. Nos revera ex scriptis ad te magnifici Petri Kmytha comitis in Wyssnycze litteris, quarum uti diximus, exemplum nobis misisti, non videmus scriptum esse quidpiam eiusmodi, de quo iure quaeri posses. Nam quod attinet iniurias et gravamina subditorum nostrorum, de quibus perfertur ad nos saepius, earum te esse in parte authorem non solum ab ipso magnifico Petro comite, verum etiam a reverendo in Christo patre, domino episcopo Camenecensi ac a generoso Achacio Jordan castellano Zarnoviensi et aliis, quos ad investigandas et componendas eas emiseramus, plene sumus edocti, quibus cum credamus, firmiter facit cum eorum fides et integritas, tum vero superioris temporis recordatio, quo nulla eiusmodi fuisse isthic dissidia et rerum disturbia meminimus, quae nunc videmus, quo fit, ut credamus facile nostros homines continere se quidem in officio, sed non deesse alios, qui amicitiam et coniunctionem mutuam, quae nobis cum serenissimo domino Romanorum rege intercedit, dissuere conantur. Ac nos quidem quantum ex nobis erit, praestare semper curabimus, ut maiestatis illius benivolentiam retineamus, de illaque vicissim non aliud nobis pollicemur, verum speramus consentaneum esse aliquando tempus, quo detectis hisce turbatorum moliminibus, fata haec omnis cudator in ipsis, eiusque temeritatis illorum poenae meritae expetantur.

Iam et illud, quod magnificus Petrus a Wyssnycze comes de captivato Stephano notario nostro nobis exposuit, causam videlicet detenti illius a nonnullis subiectione nobis attinentibus esse ortam, ita sese habere credimus, nimirum ex litteris serenissimi domini Romanorum regis ad nos scriptis hoc ipsum collegerimus, demonstravit nobis praeterea magnificus Petrus comes praefatas litteras a te sibi scriptas, quibus inter alia a te parum verecunde ad illum scripta temeritas quoque illi impingitur. Quae omnia eo accidunt nobis molestiora, quod a te, subdito nostro proficiscantur.

Quare hortamur te, ut sortis tuae memor discas et bonae viciniae iura observare, et consiliarios nostros, eos praesertim, qui sunt praecipui nominis, scriptis tuis honestioribus appellare, abiiciasque animum alendorum inter nostros et serenissimi domini Romanorum regis dissidiorum, quae sunt eiusmodi, ut non eorum solum, inter quos fiunt, verum etiam regnorum Hungariae et Poloniae rationes perturbare possint. Datum Cracoviae, quindecima mensis Aprilis, anno Domini Millesimo quingentesimo quadragesimo, regni vero nostri XXXIIII-o.

Ad mandatum regiae maiestatis proprium

Serenissima princeps, filia nostra charissima!

Scripsimus serenissimo domino Hungriae regi, coniugi maiestatis vestrae, ut ne durius id acciperet, quod dotem et paraphernorum partem ad constitutum tempus mittere non possemus, curae nobis futurum esse, ut octo, ad summum quindecim diebus post ea omnia Cassoviam perferenda curaremus. Id eo scripsimus, quod cum breve admodum tempus esset, verebamur, ut possemus tam cito fidem pro nobis interpositam magnifici Petri Cmytha comitis in Wyssnycze, etc. oratoris nostri liberare, itaque non promittere, quia non praestare visum est nobis satius. Sed postea nihilominus omnem curam adhibuimus, ut ad constitutum per oratorem nostrum diem omnia ista ad eum, de quo convenit, locum perferri possent ac perfecimus studio et diligentia nostra, ut anteverteremus poenis diem, quam posterius ista mitteremus. Quare si abest a maiestate vestra serenissimus dominus coniunx illius, ne gravetur maiestatem eius certiorem primo quoque tempore reddere de hac voluntate nostra, ut mittat Cassoviam aliquem cum plena potestate, qui quae missa per nos fuerint, ea maiestatis eius nomine accipiat, quietationemque dat ac caveat neminem amplius isto nomine quidquam a nobis petiturum. Ea res ut curae sit maiestati vestrae, postulamus magnopere, ut qui missus a nobis fuerit, is necesse non habeat longo tempore Cassoviae commorari, cum qui mittendus isthinc praestolando. Fecerit maiestas vestra rem nobis valde gratam. Quam cupimus quam longissimo tempore incolumem esse et foelicem. Datum Cracoviae, die et anno, quo supra.

Serenissime, etc.

Reversus ad nos illustris et magnificus Petrus Kmytha comes a Wyssnycze palatinus et capitaneus Cracoviensis retulit nobis, quemadmodum transactum esset negotium cum maiestate vestra, cui gratias ingentes agimus. Quod tantum erga nos, tantum erga serenissimam coniugem suam, filiam nostram charissimam studium et benevolentiam declaraverit, probantur nobis ea, quae acta isthic sunt omnia. Proque ea humanitate, benignitateque, qua usa est erga serenissimam filiam nostram maiestas vestra, dabitur a nobis opera, ut ad nostrum erga se amorem non parvum cumulum accessisse intelligat.

Ita, ut convenit inter maiestatem vestram et oratorem nostrum, missuri sumus ad dominicam Misericordia legatum nostrum, qui ad praescriptam formulam iusiurandum exiget ab his, quos visum erit maiestati vestrae castris, oppidis, villis praeficere serenissimae coniugi eius, filiae nostrae charissimae dotis et contradotis nomine obligandis. Quod si ad id tempus maiestas vestra Budae praesens non adfuerit, praefectis tamen illis mandabit, ut ad constitutum diem praesto adsint conceptis verbis iusiurandum daturi, quo tandem aliquando quae nos cura maxime angit, serenissimae filiae nostrae rationes in tuto collocentur.

Caeterum quod et ipsum in pactis fuit, ut quae reliqua sunt apud nos dotis et paraphernorum nomine, ea ad diem Divo Georgio sacrum Cassoviam mittantur, si id praescriptum ad tempus praestari per nos non poterit, dabit nobis venia maiestas vestra, neque moleste ferret. Nam et maiestatis vestrae, et nostra opinione tardius isthinc rediit orator noster, itaque cum perexiguum sit temporis intervallum, non possumus tam festinanter de perferrendarum eo rerum istarum commoditate prospicere. Neque tamen diu cunctabimur, sed una aut altera post constitutum diem hebdomada ut res eo perferantur, operam dabimus. Interim maiestas vestra significabit praefecto suo Cassoviensi, ut cum erit certior per nos factus, ad res auferendas veniat, cui maiestas vestra sufficiens etiam ad eam rem mandatum dabit.

De serenissimo domino Romanorum rege quae scripsit maiestas vestra, libenter cognovimus, etsi enim longius nunc absit maiestas eius, suo tamen tempore poterit de his rebus agi. Recteque factum est a maiestate vestra, quod nos tam diligenter de omnibus fecerit certiores. Optamus serenissimam maiestatem vestram diutissime valere. Datum Cracoviae, vigesima tertia mensis Aprilis, anno, quo supra.

Serenissima, etc.

Ex illustri et magnifico Petro Kmytha palatino, etc. cognovimus, quemadmodum isthic sint maiestatis vestrae negotia transacta. Gaudemus tandem aliquando rebus iis esse finem impositum, vestraeque maiestati rationes, de quibus nos semper pro paterno nostro erga illam animo plurimum fuimus soliciti, bono tamen in loco esse collocatas. Mittemus isthuc ad dominicam Misericordia legatum nostrum, qui iuxta praescriptam formam iusiurandum ab iis exiget, qui futuri sunt eorum bonorum praefecti, quae dotis et contradotis nomine maiestati vestrae sunt obligata. Quod si fortasse Budae tum praesens non adesset serenissimus coniunx maiestatis vestrae, dabit nihilominus operam, ut prafecti isti sive capitanei conveniant et iusiurandum dent praesente isthic et audiente legato nostro. Quae sunt reliqua apud nos dotis et paraphernorum nomine, ea propter breve temporis intervallum ad diem Divo Georgio sacrum per nos mitti non possunt. Excusabit itaque nos maisetas vestra et petet serenissimum coniugem et dominum suum, ut ne durius accipiat cunctationem nostram, sed eam aequi, bonique faciat. Dabitur a nobis opera, ut una aut altera post constitutum diem hebdomada res istae Cassoviam perferrentur.

Prope iam adest dies partus serenissimae maiestatis vestrae. Deum praecamur, ut quam minima cum molestia pariat. Nos hic, Deo sit gratia, recte valemus, nisi quod ex pedibus laboramus, non quod dolor illos aliquis occuparit, sed aetatis fortasse magis, quam morbi vitio. Datum loco, die et anno, quibus supra.

136. 1540. április 25. Kassa. Az Izabella hozományának Magyarországra hozatalával megbízott Jan Lutomirski levele Zsigmond királyhoz.

Transumptum litterarum Joannis Luthomirski

aulici regiae maiestatis

Post servitiorum meorum deditissimorum in gratiam maiestatis vestrae serenissimae [et] domini, domini mei clementissimi humilem commendationem.

Sacra ac serenissima regia maiestas [et] domine, domine clementissime!

Scire volui maiestatem vestram nos cum tota comitiva, rebusque omnibus, tametsi cum magnis difficultatibus, laboribus et periculis adeo frequentes, horribilesque alpes et fluvios profundos impetuososque transmigravimus, pridie salvos et incolumes Casschouiam venisse. Verum ut rem certo ordine describam, capitaneus Casschouiensis miserat nobis obviam ad Wronow oppidum, a Casschouia quatuor miliaria distantem unum ex istis nuntiis, qui Casschouiam a serenissimo rege Joanne missi sunt ad excipiendas eas res, quas huc veheram, nomine Ladislaum Edemphi cum LXX equitibus, qui nos nudiustertius Casschouiam conduxit ad vesperam. Nam ex Vinyemio vix infra dies duos, et hoc magna difficultate attigimus Casschouiam, venimusque eo gratia Dei salvi ac cum rebus omnibus integri, meo equo excepto, quem propter claudicationem in itinere coactus sum relinquere et equis redariis domini Zupparii et abbatis Clarae Tumbae, qui claudicant, non tamen periculose. Nam utique trahunt currus.

Heri mane hinc, e Casschouia omnes discesserunt versus Budam, habiturique sunt nocturnum in septem miliaribus et praefixerunt adventum suum Budae feria quinta proxime futura.

Praevenimus hic, Casshouiae dominum Sbanski, qui etiam eo die, quo et nos Casschouiam pervenit, ibique per diem sequentem quiescebat. Studioseque hac profectus est, ut mecum convenire et colloqui possit. Nam illae litterae obligatoriae, quas dominus palatinus Cracoviensis agens oratorem a vestra serenissima maiestate regi Hungariae dederat cavendo pro maiestate vestra, ut omnes contractus per eum de reformatione dotis et contradotis reginali maiestati factos confirmaret et ratos haberet, non sunt ei restitutae, quia maiestas regia eas apud se retinuerat, quae eo tempore non erant Budae, dominus vero Sbanski illic diutius commorari non poterat, commisit itaque mihi, ut eas litteras cum aliis repeterem, quod onus efficiendum suscepi.

Nuntii a serenissimo rege Joanne me priores aliquot ante diebus Casschouiam venerunt, qui missi sunt ad accipiendas eas res, cum quibus huc per maiestates vestras missus sum. Sunt autem hi magnifici domini Leonardus Cecei capitaneus Casschouiensis, Ladislaus Edemphi et Sthephanus de Maticis secretarius regius, qui heri ipso mane mecum concurrant, primumque oclusas litteras creditivas manu regia subscriptas mihi obtulerunt, ut eorum dictis integram fidem praestarem. Erantque hae litterae mihi, meoque nomini ascriptae. Dicebant praeterea se esse missos a maiestate regia, ut ea, quae attulissem, hoc est aurum et argentum, clenodiaque a me acciperent. Cum autem ab illis quaesivi, an haberent litteras, quibus illis maiestas sua dat totalem facultatem ad accipiendas res per me adductas et ad quiettandum, obtulerunt mihi alias litteras apertas etiam manu regia subscriptas, in quibus data erat commissa, quas mox illis restitui asserens eas ad hoc munus perficiendum non esse sufficientes, rogavique eos, ut mihi ignoscerent, quod mihi minime licet cum illis quicquam tractare potestate earum litterarum. Posthac vero ipsi soli, conspectis eisdem litteris, plurimum me praecati sunt, ne illos id ex industria fecisse existimarem, aut id propter collusionem aliquam esse factum affirmarunt. Nam id casu, vel potius notarii male animadvertentis, properantisque expeditionem evenisse, asserebatque idem secretarius eum maxime ob hanc rem pudore perfudi. Nam aliquotiens lectas id non animadvertit, volebatque manu sua datam ascribere, verum ego huic rei assentire nolebam, ut ne unae litterae duplici scriptura confectae esse deberent. Cum autem me in hoc minime praevalere potuerunt, constituerunt pro aliis litteris ad maiestatem regiam mittere. Postea ab illis quaesivi, si litteras, quas mihi restituere deberent, in promptu haberent, hoc mandatum maiestatis vestrae, quarum facultate illustrissimus et magnificus dominus pallatinus Cracoviensis cum maiestate regia Hungariae contractum de reformatione dotis et contradotis serenissimae reginae Hungariae fecerat, praeterea suas litteras, quibus se idem dominus palatinus maiestati regiae Hungariae obligaverat, quod eos omnes contractus maiestas regia confirmabit, ratosque habebit, prout iam per dominum Sbanski decanum Cracoviensem litteras confirmationis omnium contractuum maiestas vestra misit; tertias vero litteras, quibus etiam idem dominus palatinus se obligavit, quod maiestas vestra reliquum dotis et clenodiorum, argentique apud se relictorum Casschoviam pro die sancti Georgii mittere deberet, prout iam per me misit. Itaque circa hanc ultimam satisfactionem litterae suprascriptae restitui debent in manus meas. Ad haec illi responderunt nullas tales esse illis litteras, nec maiestas sua cum eos huc misisset, aliquam mentionem earum fecerat. Quaesiverunt itaque in postremum a me, an absque talibus litteris eas res illis non extraderem? Respondi nequaquam id me facturum, quia diligenter hoc mihi commissum est imprimis repetere. Rogaverunt itaque me, ut illis transcriptum litterarum restituendarum ac regestrum rerum per me advectarum, copiamque quittationis in quem sensum esse deberet, darem, volens de iis omnibus a maiestate regia informari. Quod facile a me obtinuerunt. Mandatorias enim litteras maiestatis vestrae super legationem domini palatini Cracoviensis ex litteris reformationis dotis et contradotis reginalis maiestatis Hungariae, quae apud dominum Sbanski fuerant, excerpsi, litterarum vero domini palatini Cracoviensis copiae, quibus se pro eisdem rebus per me huc advectis maiestati regiae obligaverat ex cancellaria per dominum episcopum Chelmensem mihi datae erant, aliarum vero litterarum eiusdem domini palatini Cracoviensis, quas dominus Sbanski repetere debuerat, copiae nec domino Sbanski erant, dedi tamen eis in scriptis sensum earum.

Acceptis his copiis litterarum iterum ad me eadem die venerunt rogantes, si adhuc mihi aliquid dubii restaret, quod posthac nobis difficultatem parere posset, ut illis indicarem, cum integrum esset reficere per informationem maiestatis regiae. Respondi mihi iam esse nihil dubii, qui a me informari petierunt, quod si maiestas sua eiusmodi litteras Budae, prout sperant, reliquisset, easque non posset nunc huc remittere, quid sit faciendum eis? Sic respondi: mittat maiestas sua huc mihi litteras manu propria subscriptas, quibus se obligaret, quod eiusmodi litteras pro certo tempore, quando suae maiestati commodius videbitur, vestrae maiestati remitteret et ego in hoc contentus ero, alium enim modum ea in re apud me certiorem, expeditioremque reperire non potui, ignoro autem, si voluntati maiestatis vestrae respondebit, si minus, rogo, ut quam celerius in hac re a maiestate vestra sim instructus.

De maiestate regia dicunt isti nuncii, quod nunc est in Transilvania cum exercitu 5000 hominum subditorum suorum et non militum, quid rerum agit aut in quo loco est, dicunt se ignorasse. Nam adhuc in Martio ex Varadino expediti sunt. Existimant tamen suam maiestatem abhinc esse circiter quinquaginta vel sexaginta miliaribus, itaque hodie in curru, qui Kothczi vocant, ad suam maiestatem cum his rebus miserunt versus Varadinum, ubi tabellarius informabitur de hoc, ubi est sua maiestas, sperantque se habituros responsum in duabus septimanis et non citius.

Hoc tempore, quamdiu hic fuero, maxima molestia propter periculum vitae me afficit. Nam aura hic est acriter infecta, ita enim hic saevit et grassatur pestis, ut quemcunque invaserit, quinto, sexto, ad magis septimo suffocatur die. Nullus enim dies praeterit, quo non aliquot homines peste pereant. Heri sex conspeximus efferendo, quod quidem in hac tam parva civitate et non populosa nimium esse quis non affirmaret? Ego vero cum alio proficisci non licet, cum omnibus meis tutelae Divinae me commisi et nusquam ex hospitio discedo, nec aliquem meorum discedere patior. Cum his me et servitia deditissima in gratiam vestrae sacrae ac serenissimae maiestati regiae humiliter commendo. Datum Casschoviae, die XXV. Aprilis, anno Domini 1540.

Vestrae sacrae ac serenissimae maiestatis regiae perpetuum mancipium

Joannes Luthomirski

aulicus maiestatis vestrae

Serenissime, etc.

Quemadmodum convenit inter maiestatem vestram et oratorem nostrum nostram personam gerentem, magnificum Petrum Cmita, ut mitteremus legatum aliquem nostrum, qui praesens tum adesset, quando praefecti castrorum et bonorum, quae maiestas vestra serenissimae coniugi suae, filiae nostrae charissimae dotis et contradotis nomine obligavit, fidelitatis iusiurandum dabunt, mittimus ad eam rem venerabilem hunc Joannem Sbanski decanum Cracoviensem, secretarium nostrum, cui fidem dari a maiestate vestra in iis, quae verbis nostris dixerit, haud aliter postulamus, quam si nos ipsos loquentes audiret. Datum Cracoviae, XXVI. Martii, M. D. XL.

Mandatum

Universis et singulis, quorum interest, planum, testatumque facimus, quod cum inter serenissimum dominum Joannem Hungariae regem, filium nostrum charissimum et magnificum Petrum Cmita comitem a Vysznycze, palatinum et capitaneum Cracoviensem, regni nostri magnum marschalcum, oratorem nostrum nostram personam gerentem ita convenerit, ut ad dominicam Misericordia legatum isthuc nostrum mitteremus, qui praesens tum adesset, cum praefecti sive capitanei castrorum et bonorum, quae serenissimus dominus Joannes rex dotis et contradotis nomine serenissimae coniugi suae, filiae nostrae charissimae obligavit, iusiurandum fidelitatis iuxta praescriptam sibi formulam, de qua convenit, praestabunt, misimus venerabilem hunc Joannem Sbanski decanum Cracoviensem, secretarium nostrum, cui potestatem fecimus ita, ut praesentibus facimus iusiurandum istud audiendi, atque ut provideret mandavimus, quo id fieret secundum eam formulam, de qua inter serenissimum dominum Joannem Hungariae regem et magnificum Petrum oratorem nostrum convenit. Cui rei ut tanto maior et certior fides habeatur, literas has signo nostro signari iussimus atque illis manu nostra subscripsimus.

Principio et nostro, et serenissimorum filii et coniugis nostrae nomine utramque isthic maiestatem officiosissime salutabit, omnia eis fausta et felicia praecabitur.

Deinde missum se esse dicet, ut nomine isthic nostro adsit, cum iusiurandum dabunt praefecti castrorum et bonorum, quae sunt dotis et contradotis nomine serenissimae filiae nostrae obligata atque provideat, ut ea iusiurandi formula servetur, de qua inter maiestatem regiam Hungariae et inter oratorem nostrum magnificum Petrum Cmitha, etc. convenit, postulabitque, ut quo tempore iusiurandum praestitum fuerit, interesse ei et audire iuxta pacta et conventa liceat.

Offeret deinde literas sive diploma nostrum, quo interpositam pro nobis fidem oratoris nostri liberabit. Quoniam vero quod attulit nobis a maiestate eius diploma orator noster, in eo signum maiestatis eius aliqua ex parte laesum est, petet illi novum signum imprimi. Quod si vero abesse contingat maiestatem regiam, quoniam habet similes literas serenissima filia nostra, nostras has illi relinquet atque illinc accipiet cum integro et incorrupto signo. Hortabiturque maiestatem eius, ut cum serenissimi coniugis sui praesentis potestatem habuerit, curet iis, quas a nobis sibi relictas habuerit, novum signum imprimendum.

Sigismundus Dei gratia rex Poloniae, etc. recognoscimus et per praesentes fatemur nos inscriptionem et obligationem dotis et contradotis in personam serenissimae dominae Isabellae Hungariae reginae, filiae nostrae charissimae a serenissimo domino Joanne Hungariae rege, coniuge illius, filio nostro charissimo factam pro sufficienti dote et contradote acceptare, ratamque et firmam habere iuxta articulos super ea re conclusos. In cuius rei testimonium has literas sigilloque nostro, cum manus subscriptione signari iussimus. Datum Cracoviae, feria quarta magna, M. D. XL-mo.

Nos Petrus Kmitha comes a Vyssnycze, palatinus et capitaneus Cracoviensis generalis, regni Poloniae summus marschalcus, etc. serenissimorum Poloniae regum, necnon serenissimae dominae Bonae reginae orator recognoscimus et per praesentes fatemur nos cum serenissimo principe domino Joanne Hungariae, etc. rege nomine et in persona praefatarum regum et reginalis maiestatum Poloniae, vigore pleni mandati nobis per praefatum serenissimum dominum Sigismundum, Poloniae regem dati, cuius tenor talis est.

Sigismundus Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithvaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, etc. dominus et haeres universis et singulis, quorum interest, planum, testatumque facimus, quod cum miserimus ad serenissimum dominum Joannem Ungariae regem, filium nostrum charissimum magnificum Petrum Kmitha comitem a Vysznycze, palatinum et capitaneum Cracoviensem, regni nostri magnum marsalcum ac Scepusiensem, Przemisliensem et Colensem capitaneum syncere nobis dilectum, ut curaret, quo serenissimae dominae Ungariae reginae Isabellae, filiae nostrae charissimae dotis et contradotis nomine caveretur a serenissimo coniuge eius, perspectam habentes virtutem eius et in rebus nostris conficiendis fidem, diligentiam, dexteritatemque, plenam ei potestatem dedimus, ita ut praesentibus damus de rebus omnibus transigendi haud aliter, quam si nos ipsi praesentes adessemus. Itaque quaecunque per illum in hoc negotio facta, pacta, transacta fuerint, ea nos perinde rata, firmaque habituros verbo nostro regio promittimus, ac si per nos ipsos facta, pacta, transacta essent. In cuius rei testimonium haec scribi, signoque communiri fecimus. Datum in civitate nostra Cracoviensi, die sanctae Dorotheae virginis, anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo, regni nostri anno XXXIIII.

Inscriptionem et obligationem dotis et contradotis in personam serenissimae dominae Isabellae reginae Hungariae, coniugis praefati serenissimi domini Joannis Hungariae regis, filiae vero et sororis praedictarum regum et reginalis maiestatum Poloniae mediantibus literis ipsius serenissimi domini Joannis factam pro sufficienti dote et contradote acceptasse, promittentes nomine et verbo praefatarum maiestatum, quod et illarum maiestates hanc nostram dotis et contradotis acceptionem pro rato et firmo ita habebunt, ut et literis earundem maiestatum ad ipsum dominum Joannem Hungariae regem hinc, ad dominicam Misericordia proximam super huiusmodi ratificatione mittendis firmabunt. Immo inscriptionem praefatae dotis et contradotis nomine praedictarum regiarum et reginalis maiestatum Poloniae acceptamus, approbamus et pro sufficienti iuxta articulos superinde conclusos habemus, earumque maiestates ad emanationem literarum exinde ad serenissimum Joannem Hungariae regem ad praefixum diem mittendarum obligamus harum nostrarum vigore et testimonio literarum. Datum Budae, XXV. Februarii, anno Domini M. D. XL.

Petrus Kmitha

palatinus et capitaneus generalis Cracoviensis

iste manu propria scripsit

Nos Petrus Kmitha comes a Vyssnycze, palatinus et capitaneus Cracoviensis generalis, regni Poloniae magnus marsalchus, tum Scepusiensis, Premisliensis, Colensisque etc. capitaneus ac serenissimorum Poloniae regum ad serenissimum Hungariae regem orator recognoscimus et per praesentes fatemur serenissimum dominum Joannem Hungariae regem plenam et omnimodam dotis et contradotis obligationem serenissimae dominae Isabellae Hungariae, etc. reginae, coniugi eiusdem maiestatis, filiae vero et sorori praefatarum maiestatum fecisse, idque eius maiestatem et per literas suas nobis datas comprobasse. Ideo nos quoque vigore pleni mandati nobis per praefatum serenissimum dominum Poloniae regem seniorem dati nomine et verbo suae maiestatis ipsum serenissimum dominum regem in eo assecurandum duximus et certificamus, quod dicti serenissimi domini Poloniae reges et serenissima domina regina reliquias dotis praefatae serenissimae dominae reginae Hungariae, quae adhuc in manibus earundem regum et reginalis maiestatum Poloniae existunt, ad festum divi Gregorii proxime venturum eo numero, eaque specie, quibus ibi relictae sunt, Cassoviam ad manus hominum praefati serenissimi domini Joannis regis assignandas mittent. Immo assecuramus et certificamus harum nostrarum vigore et testimonio literarum. Budae, XXVIII. Februarii, 1540.

138. [1540.] június 18. Vilna. Zsigmond király levele Piotr Kmita krakkói vajdához, amelyben köszönetet mond neki a szepesi ügyek intézésében végzettekért és buzdítja, hogy a továbbiakban is így tegyen.

Palatino Cracoviensi

Magnifice, sincere nobis dilecte!

Gratum nobis fecit sinceritas tua, quod nos tempori certiores reddidit de iniuriis, quibus homines nostri in terra nostra Scepusiensi afficiuntur, probatur nobis plurimum ista sinceritatis tuae vigilantia, quodque tanto studio nostrorum commodis prospicere ac importunitatem quorundam propulsare conatur. Pergat sinceritas tua, ut coepit, nostrorumque rationibus pro officio suo diligenter providere nunquam intermittat. Vellemus quidem, ut servitor sinceritatis tuae paulo maturius venisset, quo praesente nunctio serenissimi Romanorum regis ea, quae contra nostros parum in Scepusio amice geruntur, nobis renunctiare potuisset. Sed nihilominus perscripsimus ea omnia ad nunctium illum, graviterque cum eo de iniuriis istis expostulavimus ac facturum eum putamus, ut litteras has nostras serenissimo domino Romanorum regi ostendat. Ad cuius maiestatem ita, ut velle visa est sinceritas tua ipsi quoque copiose de rebus iis scripsimus atque ut litterae nobis oblatae restituerentur, utque Stephanus a cautione fideiussoria liber pronunctiaretur, postulavimus. Quidquid responsi tulerimus, de eo sinceritatem tuam non celabimus. Sumus autem optima spe apud serenissimum Romanorum regem postulationum nostrarum aequitati locum datum iri. Interea temporis omni cura provideat sinceritas tua, ne quid homines nostri in terra Scepusiensi detrimenti capiant. Quod si quem aliquid moliri intellexerit, omni cunctatione semota nos de rebus omnibus faciat certiores. Datum Vilnae, XVIII-a mensis Junii.

139. [1540.] július 2. Vilna. Zsigmond király levele Brandenburgi Györgyhöz, amelyben elküldi neki az ügyében Szapolyai Jánostól kapott levél másolatát.

Georgio marchioni

Illustris princeps, etc.

Redditae sunt nobis illustrationis vestrae litterae, quibus et gratias nobis agit, quod operam nostram interposuerimus apud serenissimum dominum Joannem Hungariae regem, filium nostrum charissimum, et una indicat nihil sibi litteris nostris esse profectum, misso nobis responso serenissimi domini Joannis Hungariae regis, videturque id minime aequum illustritati vestrae, quod eorum potius serenissimus Hungariae rex meminerit, quae a fratre illustrationis vestrae, illustri domino Casimiro marchione Brandemburgensi quaeque a praefectis arcium, quas in Hungaria possidebat illustratio vestra belli tempore hostiliter acta sunt, quam foederum et pactorum, quae nuper intercesserunt, cum maiestas eius cum regia Romanorum maiestate in gratiam rediit. Itaque petit illustrationem vestram consilium hac de re nostrum, quod nos illi pro ratione impartire possimus, non videmus, cum quae in foederibus illis et pactis conscripta sint, ignoremus. Caeterum ita, ut postulat illustratio vestra, mittimus illi serenissimi Hungariae regis litterarum ad nos exemplum, ut quid nobis quoque ea de re maiestas eius responderit, illustratio vestra scire possit. Quam bene valere optamus. Datum Vilnae, secunda mensis Julii, anno, quo supra.

140. 1540. július 18. Vilna. Zsigmond király levele Ferdinándhoz a szepesi vizsgálatok, a szepesbélaiak oklevelének kiadása és egyéb, az üggyel kapcsolatos dolgok tárgyában.

Ferdinando regi

Serenissime princeps, etc.

Cum legatus maiestatis vestrae, generosus Georgius Warkocz proximis superioribus diebus a nobis postulasset, ut ne in animum nostrum induceremus secus aliquid suspicari de magnifico Hieronimo a Lasco palatino Syradiensi, neve nostram erga illum voluntatem immutaremus, sed eum gratia nostra et favore prosequeremur atque una commissarios designaremus, qui quae sunt in comitatu Scepusiensi de finibus, deque iniuriis quibusdam controversiae, eas disceptarent, quod maiestas vestra eandem ad rem suos quoque iudices commissarios esset datura. Nos pro perpetuo nostro erga maiestatem vestram studio facturos nos omnia libenter recepimus, quo sublatis litibus, sedatisque controversiis, quae sunt inter maeistatis vestrae et nostros homines, amor inter eos et benevolentia mutua coalesceret. Hoc quoque nostro erga maiestatem [vestram] amori nos esse daturos, ut quem esse apud illam, in gratia accepissemus, cum ipsi quoque nostri favoris aura prosequeremur. Commodum autem discesserat legatus maiestatis vestrae, cum venit a praefecto terrae nostrae Scepusiensis nuntius, qui graviter quaereretur de magna vi, multisque ac gravibus iniuriis, quibus homines nostri afficerentur. Nam ad priores illas post nostrum e regno discessum non mediocrem cumulum accessisse, minas iactari, pericula intendi, formidines opponi, ut metuendum sit, ne scintillae istae magnum pariant incendium. Ac caeteras quidem iniurias commemorare longum esset. Hanc unam silentio praeterire non possumus, quae ad nos maxime pertinere videtur. Quod cum falso falsi esset insimulatus homo noster Stephanus atque praeter meritum suum primum in custodiam traditus, deinde cautione fideiussoria obstrictus, quoniam grave fuit homini innocenti cum ab omni crimine longissime abesset, suspicione criminis non carere, utcumque id facere minime fuit obligatus, non potuisse tamen cum se tenere, quin veniret sub conspectum commissarii maiestatis vestrae, Francisci Riwai, quem tum ibi esse acceperat, seque de crimine, in cuius suspicionem erat, vocatus purgaret, coram quo cum litteras Belensium produxisset, ex quibus liquido constaret eas capituli litteras, quas adulteratas per eum nonnulli affirmabant, veras esse atque integras, neque ulla ex parte corruptas, litterae sunt per vim detentae, quae vel solae sufficere videbantur ad terminandas eas, quae sunt de finibus, controversias, quod in iis dilucide perscripta essent omnia, quae ad fines regundos pertinerent. Praeterea ii sunt Stephano terrores denunctiati, ut si saluti suae prospectum vellet, e patria sua fugere necesse haberet. Quae res quam sit mutua nostra coniunctione digna, maiestas vestra viderit. Non sunt contenti hominem nostrum in custodiam tradidisse, cum neque iuris in eum aliquid haberent, neque commeritus quidquam esset et cum cautione postea fideiussoria obstrinxisse, nisi nostras insuper litteras, quibus ad constituendos vel dinoscendos potius terminos opus habebamus, per vim apud se detinerent. Quod si haec illo authore fiunt, quem in gratia positum apud nos cupiebat maiestas vestra, facile coniecturam capere potest, qui noster erga illum animus esse queat. Hoc quoque procul dubio perspicit, quia nullo negotio conatus eius refutare et documentum in eum statuere possimus eiusmodi, quo a simili audacia caeteri deterreantur. Sed aliud nobis suadet amor noster erga maiestatem vestram, cuius causa multa fecimus, sed ne invitis nobis etiam accidat aliquid, quod maiestatem vestram offendat, metuimus. Furor enim sit laesa saepius patientia. Perfertur ad nos non deesse, qui in terram nostram Scepusiensem nobis a regno nostro absentibus irruptionem facere cogitent, ii si quid eiusmodi tentaverint, dabitur a nobis opera, ut eos suae temeritatis poenitent. Est autem officii maiestatis vestrae, est eius necessitudinis, quae nobis cum illa summa intercedit, providere, ne quid tale existat, quod mutuam nostram coniunctionem diruinere possit. Quod si qui sunt, qui ferre non possunt nos eo inter nos esse animo, quo sumus et qui Christo opitulante futuri sumus, semper decet maiestatem vestram id genus hominum consiliis loci nihil tribuere et augendae potius, quam imminuendae mutuae nostrae amicitiae studere. Quae quantum in nobis situm erit, sarta tecta, quod aiunt, semper manebit, modo ut pari nobiscum in eam rem studio maiestas vestra incumbat.

Quod vero causam hanc attinet, a maiestate vestra postulamus primum, ut litteras nobis nostras civitatis nostrae Belensis restitui iubeat ac litteras, quibus id Francisco Riwai mandet, per hunc nostrum nunctium nobis mittat. Deinde, ut mandet praefecto arcis suae Scepusiensis, ut Stephanum hominem nostrum a cautione fideiussoria liberum esse velit. Pro quo nos ipsi promittimus, quod se competenti iudicio sistet ac de omnibus, de quibus fuerit accusatus, causam dicet. De litteris quoque fidei publicae, quem salvum conductum vocant, ei provideri cupimus, quas ipsas litteras per hunc nostrum nunctium nobis mitti postulamus. Quae cum postulata nostra summa sint cum aequitate coniuncta, quin ea sit maiestas vestra factura, non dubitamus. Quam felicissime valere optamus. Datum Vilnae, decima octava mensis Julii, anno Domini Millesimo quingentesimo quadragesimo, regni nostri XXXIIII-o.